Tarihin birinci resmi terapisti Freud’dur. Freud, kuramını oluştururken bir fizik yasası olan termodinamikten esinlenmiştir. Bilhassa termodinamiğin ikinci yasası, günümüzde hâlâ psikolojiyle ilgili hususlarda bir metafor olarak kimi şeyleri anlamamıza çok yardımcı olur. Termodinamiğin ikinci yasası temelde şunu söyler: Bir sistemin düzensizlik derecesi (entropisi) vakitle artma eğilimindedir. Örneğin, yeni demlenmiş sıcak bir fincan kahve, sahip olduğu enerjiyi kaybederek ortam sıcaklığına gelir. Lakin aksisi olamaz. Ortam, kendi sıcaklığını kahveye aktararak kahveyi ısıtamaz. Bir sistem – yani burada kahve – büsbütün izole bile olsa en yeterli ihtimalle gücü sabit kalabilir. Eğilimi ise ebediyen düzensizlik derecesinin (entropisinin) artması tarafındadır. Gerçekleşen olaylar her vakit düzensizlik derecesini artıracak formda olur. Bir kısım güç, yararlı iş açısından hep boşa harcanır. Gücün tamamı yararlı iş üretemez, bir kısmı yarar üretmeyen bir güç formuna dönüşür. Yani sistemin aleyhine çalışır. Akaryakıtlı araba motorları, akaryakıtın yanması sonucu oluşan ısı gücünü mekanik güce dönüştürmek için tasarlanmıştır. Bununla birlikte, bu süreç %100 verimlilikle gerçekleşemez. Bir ölçü ısı, egzoz gazlarıyla birlikte kaybedilir ve boşa harcanır.
Birey; biyolojik, ruhsal, toplumsal ve cinsel bir sistemdir. Bu sistem için de güç ebediyen yararlı işler için kullanılamaz. Bir kısmı sistemin aleyhine çalışır. İnsanların kendilerini nasıl sabote edebildiklerini görmek için ruh sıhhati uzmanı olmaya gerek yok sanıyorum. Buna hepimiz hem kendi hayatlarımızdan hem de sevdiklerimizden şahit oluyoruz.
Çift terapisine gelecek olursak; çift, iki farklı sistemin bir ortaya gelmesinden oluşan yeni bir sistemdir. Burada birbiriyle etkileşim hâlinde olan bir sürü sistem vardır. Bireylerin başlı başına bir sistem olduğunu söylemiştik. Daha sonra bir çift sistemine dâhil olurlar. Daha sonra evlilik sistemine dâhil olurlar. Evlilik sistemiyle birlikte, kök ailelerin de dâhil olduğu yeni bir sistem daha ortaya çıkar. Bu sistemlerin tümü birbiriyle etkileşim hâlindedir. Bireyin dâhil olduğu her yeni sistem, düzensizlik derecesini yani entropiyi artırır. Birey için çift olmak, çift için evlenmek, evliler için de kök ailelerle bağlarda bulunmak şiddetli geçişlerdir. Bazen işler karmaşıklaşabilir. Zira tüm bu geçişler, bireyi ve çifti yeni bir sisteme dâhil ettiği için entropiyi artırır. Çift terapisinde temel problem, her bir üst sistemin alt sistemin entropisini artırma tehdidine karşı alt sistemi güçlendirmekle ilgilidir. Yani çift terapisinde yapılan çalışmaya bir “negatif entropi” çalışması diyebiliriz.
Bir ilgiye başlamak, bir insanı rastgele bir terapi çalışmasının değiştiremeyeceği kadar değiştirebilir. Burada hem olumlu hem de olumsuz diyebileceğimiz birtakım değişimler gözlenebilir. Bireyin kararlı bir yapıdan, çift sisteminin de tesiriyle düzensizliğinin arttığı bir yapıya geçmesi, savunma sistemlerini altüst eder ve dirençlerini zayıflatır. Bunlar, kişinin hayatında gözle görülür formda olumlu değişimler yaratabilir. Fakat madalyonun bir de başka yüzü vardır.
Kişiliklerimiz, çocukluk travmalarımız ile şekillenir. En temel travma ise başka cinsiyet ile karşılaşmaktır. Anlayacağınız üzere, başka cinsiyeti tanımak, anlamak ve onu kabullenmekle ilgili çaresizliğimizin temelleri daha çocuklukta atılır. Temel travma olarak nitelendirebileceğimiz bu çaresizliğin kişiliğimiz üzerindeki tesiri parmak izi üzeredir ve herkes için farklı sonuçlar doğurur. Bu tesirler, en çok romantik bir münasebet içerisindeyken kendini gösterir. Partnerlerimiz, kimsenin görmediği yüzümüzü görebilir. Lakin bu durum, tıpkı vakitte travmalar etrafında şekillenmiş kişiliğimizin kendi kendini sabote eden taraflarını değiştirmek için de bir fırsat sunar. Bağ memnuniyetine mani olan durumlara, çift terapisi ile yapılan müdahaleler, ferdî semptomlar üzerinde de tesirli olur.
Memnuniyet verici bir münasebet yaşamamızın önündeki en büyük pürüzün ferdî ruhsal problemlerimiz olduğuna dair yaygın bir inanış vardır. Meğer yapılan çalışmalar, çift terapisi uygulamalarıyla münasebet memnuniyeti artan çiftlerin, ferdi ruhsal semptomlarıyla ilgili de ilerleme kaydettiklerini göstermektedir. Çift terapisinden evvel ve sonra bireylere uygulanan testlerde, terapiden evvel klinik eşiğin üzerinde çıkan puanların, terapiden sonra klinik eşiğin altına düştüğü gözlenmiştir. Bu durum, birlikte kalmayı başaramayan çiftler için bile çift terapisinin olumlu sonuçları olabileceğini göstermektedir.
Termodinamiğin ikinci maddesinden örnek verdiğimiz üzere, bir sistemde gücün tamamının yararlı işe harcanamayarak bir kısmının ebediyen boşa harcanacak olmasını; şahısların hayatında gerçekleşen ve kendilerine haz dolu bir ıstırap veren tekrarlamalarda görürüz. Bu durum çiftler için de böyledir. Tekrarlamalar, birey için dayanılması güç bir hâle geldiğinde ya da çift için bağlantıyı sürdürmeyi çok zorlaştıracak bir hâle geldiğinde terapi, değerli bir çıkış noktasıdır.
Bireysel terapilerde çoğunlukla danışanların âşık olmaları ya da bir bağ içindeyken bağlantılarını bitirmeleri üzere teşebbüslerine şahit oluruz. Bağlantıların alanı, aslında özneler için bir düzgünleşme alanı olarak görülebilmekte. Çift terapisiyle ilgili yapılan araştırmalar da bunun boşuna olmadığını göstermektedir. Zira bağların alanında gerçekleşen güzelleşmeler, özneler için de güzelleştirici olur.
