Psikolojik manipülasyonun birçok tipi vardır; en yaygın olanları :
Yalan söylemek ,
İnkar etmek,
Gerçekleri çarpıtmak,
Hafızayı sorgulatmak,
Duyguları saymamak,
Sürekli eleştirmek,
Akıl sıhhatini sorgulatmak ,
Olayları saptırmak,
Suçlu hissettirmek..
Bu davranışların altında şuurlu olarak karşıdakinin istikrarını dağıtmak ve denetim sahibi olmak vardır.
Manipülatör mağdurda şu hislere neden olur:
Karar verme yeteneğinde azalma,
Hafıza konusunda belirsizlik,
Duygusal durumda dalgalanmalar,
Kendine olan itimadın azalması,
Manipülatör olmadan karar alma zahmeti,
Sosyal izolasyon.
Bazı manipülasyon cümleleri:
Böyle bir şey hiç olmadı. (Yaşandığını hatırladığınız bir olay karşısında)
Sen olağan değilsin ve bunu herkes biliyor, esasen herkes bu türlü düşünüyor.
Seni üzdüğümü, incittiğimi düşündüğün için üzgünüm. (Manipülatör “Aslında üzülmeni gerektirecek bir şey olmadı. Sorun benim davranışlarımda değil, senin hissettiklerinde.” iletisini vermeye çalışır.)
Beni kandırmaya çalışıyorsun, söylediklerin hiç mantıklı değil. (Suçu karşı tarafa atmak ve palavralarının üstünü kapatmak için bu cümleyi kullanır.)
Seni isteyerek incitmeyeceğimi biliyorsun.
Bunu seni sevdiğim için yaptım. (Sizi üzebilecek davranışlarını yahut kısıtlayıcı tutumunu savunmak için söyler.)
Çok hassassın. (Duyguları küçümser.)
Benim nasıl reaksiyon vereceğimi bilmen gerekirdi. (Olumsuz davranışlarının cürmünü mağdura yıkmaya çalışır.)
Bu yaşadıkların o kadar da makus değil, beşerler neler yaşıyor.
Senin için endişeleniyorum, daima her şeyi unutuyorsun. (Kişinin gerçekliğini değiştirmeye çalışır, onun için endişeleniyor üzere gösterir.)
Hafızan çok makûs, her şeyi yanlış hatırlıyorsun.
Stresli görünüyorsun, herkes sorumluluk sahibi olamaz.
Gaslighting ile şu biçimde baş edilebilir:
Güvenilir beşerlerle yaşanan süreç paylaşılabilir.
Durum fark edilirse gaslighting yapan bireyle ortaya aralık koyulabilir.
Mesafe koyulamıyorsa uzman eşliğinde terapiye başlanabilir.
Kişi kendisinden ve anılarından kuşku duyuyorsa, daha somut ve yazılı formda anı biriktirmeye başlayabilir.
İlişki içinde olunan şahısla en başından sonlar şekillendirilmeli, şayet baştan sağlanamadıysa da kırılganlığa sebebiyet vermeden bu sınırsızlığın farkına varıldığında acilen hudut konusu tekrar gündeme getirilmelidir.
Yakın etrafta güvenilebilecek bireylerin de bu bahiste fikrini almak bazen kıymet taşır. Onları da münasebetin içine almadan, çok da işin içine karıştırmadan durumun uzaktan nasıl göründüğü sorulabilir.
Sorunların zirve yaptığı anlarda bireyin kendisini rahatlatabilecek kolay rahatlama teknikleri denenebilir.